Marrëdhënia mes fjalëve dhe kuptimit të tyre
është mjaft tërheqëse dhe gjuhëtarët kanë kaluar vite të panumërta duke u
përpjekur ta shkodojnë atë, duke hequr gërmë pas gërme dhe duke u përpjekur të
zbulojnë pse ka kaq shumë ndjenja dhe ide të cilat nuk mund t’i veshim me fjalë
she se gjuhët tona nuk mund t’i identifikojnë.
Për idenë se fjalët nuk mund gjithmonë të thonë
gjithçka është shkruar gjerësisht, siç ka thënë dhe Friedrich Nietzsche, "Fjalët
s’janë veçse simbole për marrëdhëniet e gjërave me njëra-tjetrën dhe me ne; nuk
prekin aspak të vërtetën absolute."
Një
nga librat më interesantë të shkruar mbi temën është Through The Language Glass (Nëpërmjet
xhamit të gjuhës) së Guy Deutscher-it, i cili përshkon një rrugë të
gjatë duke shpjeguar dhe kuptuar këto boshllëqe, hapësira, të cilat nënkuptojnë
fjalë të lëna pa u përkthyer dhe koncepte që nuk mund të shpjegohen plotësisht përmes
kulturave.
Për
ta sjellë dorësh disi, kemi 11 shembuj të mrekullueshëm papërkthyeshmërie, e paksa fjalësh bishtnuese.
1 | Gjermanisht: Waldeinsamkeit
Një ndjenjë vetmie, të
qenurit vetëm në pyje dhe lidhja me natyrën. Madje Ralph Waldo Emerson ka
shkruar një poezi për këtë.
2 | Italisht: Culaccino
Shenja që lë një gotë e ftohtë në tavolinë.
Kujt ia merrte mendja që kondensimi do tingëllonte kaq poetik?
3 | Inuitët: Iktsuarpok
Ndjenja e parashikimit që të çon të dalësh
jashtë të shohësh nëse dikush është duke ardhur dhe ndoshta, tregon gjithashtu
një elemten padurimi.
4 | Japonisht: Komorebi
Kjo është fjala që japonezët
kanë kur rrezet e diellit depërtojnë përmes pemëve, bashkëveprimi mes rrezeve
dhe gjetheve.
5 | Rusisht: Pochemuchka
Dikush që bën shumë pyetje. Në të vërtetë,
shumë pyetje. Të gjithë e njohim një të tillë.
6 | Spanjisht: Sobremesa
Spanjollët anojnë kah të qenit të
shoqërueshëm dhe kjo fjalë përshkruan kohën pas një vakti kur bëni biseda mbi
ushqimin me ata të cilët sapo keni konsumuar një vakt.
7 | Indonezisht: Jayus
Zhargon për dikë që nuk tregon
bukur shaka dhe se është aq jo për të qeshur saqë s’mundet veçse të qeshni me
të madhe.
8 | Hauajanase: Pana Po‘o
Kur e di se ke harruar ku i ke lënë
çelësat dhe kruan kokën sepse disi të ndihmon të kujtohesh? Kjo është fjala për
të.
9 | Frengjisht: Dépaysement
Ndjenja që vjen prej t’mos qenit në
atdheun mëmë, të qenit një i huaj apo një emigrant, të qenit i zhvendosur prej
origjinës suaj.
10 | Urdu: Goya
Urdu është gjuha kombëtare e Pakistanit
por gjithashtu është gjuha zyrtare e 5 shteteve Indiane. Kjo fjalë e veçantë Urdu
përçon një ëndërrim 'po sikur' që megjithatë përngjan si e vërtetë dhe
përshkruan një suspansë mosbesimi që
mund të ndodhë, shpesh gjatë një rrëfimi të mirë.
11 | Suedisht: Mångata
Fjala
për reflektimin vezëllues që krijon hëna mbi ujë. Fjala e papërkthyeshme mångata.
Rekomandoi dhe përktheu: Milli Bloom
Artikullin origjinal e gjeni këtu.