Pages

Tuesday, October 29, 2013

11 fjalë të papërkthyeshme nga kulturat e tjera


Marrëdhënia mes fjalëve dhe kuptimit të tyre është mjaft tërheqëse dhe gjuhëtarët kanë kaluar vite të panumërta duke u përpjekur ta shkodojnë atë, duke hequr gërmë pas gërme dhe duke u përpjekur të zbulojnë pse ka kaq shumë ndjenja dhe ide të cilat nuk mund t’i veshim me fjalë she se gjuhët tona nuk mund t’i identifikojnë.
Për idenë se fjalët nuk mund gjithmonë të thonë gjithçka është shkruar gjerësisht, siç ka thënë dhe Friedrich Nietzsche, "Fjalët s’janë veçse simbole për marrëdhëniet e gjërave me njëra-tjetrën dhe me ne; nuk prekin aspak të vërtetën absolute."
Një nga librat më interesantë të shkruar mbi temën është Through The Language Glass (Nëpërmjet xhamit të gjuhës) së Guy Deutscher-it, i cili përshkon një rrugë të gjatë duke shpjeguar dhe kuptuar këto boshllëqe, hapësira, të cilat nënkuptojnë fjalë të lëna pa u përkthyer dhe koncepte që nuk mund të shpjegohen plotësisht përmes kulturave.
Për ta sjellë dorësh disi, kemi 11 shembuj të mrekullueshëm papërkthyeshmërie, e paksa fjalësh bishtnuese.


1 | Gjermanisht: Waldeinsamkeit

Një ndjenjë vetmie, të qenurit vetëm në pyje dhe lidhja me natyrën. Madje Ralph Waldo Emerson ka shkruar një poezi për këtë.




2 | Italisht: Culaccino

Shenja që lë një gotë e ftohtë në tavolinë. Kujt ia merrte mendja që kondensimi do tingëllonte kaq poetik?



3 | Inuitët: Iktsuarpok

Ndjenja e parashikimit që të çon të dalësh jashtë të shohësh nëse dikush është duke ardhur dhe ndoshta, tregon gjithashtu një elemten padurimi.




4 | Japonisht: Komorebi

Kjo është fjala që japonezët kanë kur rrezet e diellit depërtojnë përmes pemëve, bashkëveprimi mes rrezeve dhe gjetheve.


5 | Rusisht: Pochemuchka

Dikush që bën shumë pyetje. Në të vërtetë, shumë pyetje. Të gjithë e njohim një të tillë.



6 | Spanjisht: Sobremesa

Spanjollët anojnë kah të qenit të shoqërueshëm dhe kjo fjalë përshkruan kohën pas një vakti kur bëni biseda mbi ushqimin me ata të cilët sapo keni konsumuar një vakt.


7 | Indonezisht: Jayus

Zhargon për dikë që nuk tregon bukur shaka dhe se është aq jo për të qeshur saqë s’mundet veçse të qeshni me të madhe.


8 | Hauajanase: Pana Poo

Kur e di se ke harruar ku i ke lënë çelësat dhe kruan kokën sepse disi të ndihmon të kujtohesh? Kjo është fjala për të.


9 | Frengjisht: Dépaysement

Ndjenja që vjen prej t’mos qenit në atdheun mëmë, të qenit një i huaj apo një emigrant, të qenit i zhvendosur prej origjinës suaj.


10 | Urdu: Goya

Urdu është gjuha kombëtare e Pakistanit por gjithashtu është gjuha zyrtare e 5 shteteve Indiane. Kjo fjalë e veçantë Urdu përçon një ëndërrim 'po sikur' që megjithatë përngjan si e vërtetë dhe përshkruan një  suspansë mosbesimi që mund të ndodhë, shpesh gjatë një rrëfimi të mirë.


11 | Suedisht: Mångata

Fjala për reflektimin vezëllues që krijon hëna mbi ujë. Fjala e papërkthyeshme mångata.


Rekomandoi dhe përktheu: Milli Bloom


Artikullin origjinal e gjeni këtu.

1 comment: